Wat is een (borderline) persoonlijkheidsstoornis?
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben last van heftige of juist ingehouden emoties, wisselende stemmingen, storende gedachten of laten gedrag zien dat voor henzelf en/of de omgeving nadelige gevolgen heeft. Het aangaan en/of onderhouden van intieme relaties lukt vaak niet goed, net als samenwerken in bijvoorbeeld een arbeidssituatie. De klachten zijn langdurend aanwezig en niet in periodes zoals bij een depressie of een angststoornis. Ongeveer 13% van de Nederlandse bevolking voldoet aan de criteria van een persoonlijkheidsstoornis. Een borderline persoonlijkheidsstoornis wordt gekenmerkt door een aanhoudend patroon van emotionele instabiliteit, impulsief gedrag en intermenselijke instabiliteit. Het is een van de ernstigere vormen, die wordt gekenmerkt door hoge zorgconsumptie en veelvuldige crisisopnames.
Invloed op patiënt en omgeving
De kwaliteit van leven is uit te drukken op een schaal van 0 tot 1, waarbij ‘0’ staat voor volledig ontbreken van elke kwaliteit van leven en ‘1’ voor uitstekende kwaliteit. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van leven van mensen met persoonlijkheidsstoornissen 0.56 bedraagt. Dat is laag en is te vergelijken met de kwaliteit van leven van mensen met ernstige medische aandoeningen als diabetes, reuma of de ziekte van Parkinson. De kwaliteit van leven bij ‘de gemiddelde Nederlander’ ligt met 0.85 een stuk hoger. Persoonlijkheidsstoornissen hebben dus een grote invloed op de levenskwaliteit. Die slechtere levenskwaliteit hangt ook samen met het vaker voorkomen van andere psychische aandoeningen, zoals depressieve stoornissen, middelenmisbruik en eetstoornissen. Deze zogeheten ‘co-morbide stoornissen’ zijn bovendien door de aanwezigheid van de persoonlijkheidsstoornis slechter te behandelen dan wanneer deze er niet was. Tot slot blijkt het risico op suïcide beduidend hoger dan bij gezonde mensen. Daarmee wordt ook duidelijk dat persoonlijkheidsstoornissen niet alleen het individu zelf, maar ook naastbetrokkenen direct kunnen beïnvloeden in hun levenskwaliteit.
Maatschappelijke kosten
Uit een grootschalige Europese studie blijkt dat persoonlijkheidsstoornissen Europa jaarlijks meer dan 27 miljard euro kosten. Dit bedrag bevat kosten die te maken hebben met de behandeling, medische zorgconsumptie, werkverzuim en (lage) arbeidsproductiviteit. In vergelijking met andere ‘hersenziekten’ is het aandeel ‘behandelkosten’ in het totale kostenplaatje het laagst voor persoonlijkheidsstoornissen. Dat komt door de ontzettend hoge kosten ten gevolge van werkverzuim en de lage arbeidsproductiviteit. In het jaar voorafgaande aan de start van de behandeling blijkt iemand met een persoonlijkheidsstoornis de samenleving gemiddeld 11.126 euro te kosten. De kosten door zorgconsumptie van adolescenten met persoonlijkheidsproblematiek in het jaar voorafgaande aan de behandeling (14.032 euro per cliënt) zijn bijna twee keer zo hoog als in de volwassen populatie met een persoonlijkheidsstoornis (7.398 euro).